|
Türk Şirketlerinde İç Denetim |
|
|
|
Cuma, 13 Kasım 2009 |
Avrupa Birliği tam üyelik süreci çerçevesinde, ülkemiz kamu mali yönetimini düzenlemek ve uyumlaştırmak amaçlı olarak 2003 yılı içinde kabul edilen 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu idareleri bünyesinde, doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim faaliyetinin kurulması öngörülmüştür. Tüm kamu idareleri bu bağlamda iç denetim faaliyeti kurmakla yükümlü kılınmış, idarelere iç denetçi atamaları yapılmış ve iç denetim faaliyeti başlatılmıştır.
5018 Sayılı Kanunda İç Denetim şu şekilde tanımlanmıştır:
“İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir. Bu faaliyet, idarelerin yönetim, kontrol ve risk yönetimi süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek yönünde sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilir”.
İç denetim, özellikle batılı ülkelerde hem özel sektör hem de kamu kesiminde oldukça yaygın ve önemli bir yönetsel araç olarak kullanılmaktadır. Dünyanın pek çok şirketinde iç denetim birimleri bulunmaktadır. Kamu kesiminde başlayan iç denetim faaliyeti oluşturma çabalarının, özel sektörde yer alan şirketlerimizce dikkate alınması gerektiği kanaatindeyim.
İç denetim, Türkiye’de görece yeni bir kavram olup, teftiş, mali kontrol, mali müşavirlik ve bağımsız denetimden tamamen farklıdır. Çağdaş iç denetim, kurumun amaç ve hedeflerinine ulaşmasını sağlamaya yönelik olarak kurumun risk yönetimi, kontrol ve kurumsal yönetim süreçlerini denetlemek ve geliştirmek amacına yönelik işlev gösteren oldukça kapsamlı sistematik ve disiplinli bir denetim türüdür. Diğer denetim türlerinden farklılıkları genel olarak aşağıda belirtilmiştir:
- İç denetim sertifikalı veya iç denetim alanında ciddi yetkinliğe sahip denetçilerce yürütülür.
- Kurumun mali ve mali olmayan tüm işlemlerini kapsar.
- Uluslararası İç Denetim Standartlarına göre gerçekleştirilir.
- İç denetim birimi tarafından hazırlanan ve üst yönetici tarafından onaylanan risk odaklı denetim plan ve programları dahilinde yürütülür.
- Sistematik, bilimsel, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla yürütülür.
- Fonksiyonel bağımsızlık ilkesine uygun olarak yürütülür.
İç denetim faaliyetinin var oluş sebebi; bir kurumun iç kontrol, risk yönetimi ve genel yönetim süreçlerinin etkinliğini, bir başka deyişle bu sistemlerin öngörüldüğü şekilde işleyip işlemediğini tespit etmek ve varsa olumsuzlukların giderilmesini sağlayarak hedeflenen sonuçlara ulaşılıp ulaşılamayacağı konusunda ilgili taraflara makul düzeyde bir güvence vermektir.
İç denetim; şirketlerin iş süreçlerinde yer alan iç kontrolleri ve risk yönetim uygulamalarını denetlemek ve bunlarla ilgili danışmanlık hizmetleri vermek suretiyle;
o Şirketin genel risk fotoğrafını çeker. Şirketin risklerini tespit eder, bunları ölçer ve bunları bir risk haritası ile yöneticilerin bilgisine sunar.
o Operasyonel etkinlik ve verimliliği artırmaya yönelik öneriler yapar.
o Raporlamaların güvenilirliğini sağlamaya yönelik tedbirler alınmasını sağlar.
o İş süreçlerindeki kronik sorun ve zafiyetlere çözüm önerileri getirir.
o Operasyonların üst yönetimce belirlenmiş politika ve prosedürlere uygun hareket edip etmediğini araştırır. Eğer politika ve prosedür yoksa bunları oluşturulmasına yardımcı olur.
o Varlıkların daha iyi korunması veya olası kayıp, kaçak ya da suistimallerin önüne geçilebilmesi için önlemler alınmasına yardımcı olur.
Görüldüğü üzere şirketlerin karşı karşıya oldukları hemen her türden riskin tespit edilmesi, bu risklere yönelik alınan önlemlerin yani iç kontrollerin denetlenmesi ve bir bütün olarak şirketin faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliği artıracak şekilde geliştirilmesi iç denetimin sağladığı temel faydaların başında gelmektedir. Bu sayede iş sürekliliği sağlanmakta, krizlere karşı direnç geliştirilmekte, maliyetler düşürülmekte ve şirket bir bütün olarak daha etkin işler hale gelmektedir. Sağladığı faydalar göz önüne alındığında, özel sektörde yer alan şirketlerimizin iç denetim konusunu araştırmaları ve iç denetim hizmetlerinden faydalanmalarını şiddetle tavsiye ediyorum. |
|
|
