Özellikle ülkemizde, iş adamları, yatırımcılar, borsada işlem yapanlar, yatırım araçlarını günlük izleyenlerin büyük bölümünde ekonomi bilgisi, özellikle de finans bilgisi yoktur. Bu kişilerin başarısında belki de bu bilmemeleri de etken olmuştur!.Doğrusu nedir derseniz, biliyorum sanarak, hata yapmaktansa, bilmediğini kabul ederek, bilen kişilerle yol almak daha doğru sonuçlar vermektedir.
Bize göre iş hayatında görev alan yatırımcı, ,işadamı, yöneticiler asgari finansman bilgisine sahip olmalıdır.
Uzun yıllar A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesinde, MİYEP adıyla bir program uygulandı. Açılımı ise, Mühendisler İçin İşletme Yönetimi Eğitim Programı. Bu programda Türkiye’nin en iyi işletmecileri değerli hocalarım, Prof. Dr. Yüksel Koç Yalkın, Prof.Dr. Güney Devrez, Prof.Dr. Celal Göle ve Prof. Dr. Ercan Bayazıtlı, teknik kişilere işletme yönetiminde kullanılan finansal tablolar hakkında bilgi verdiler. Ticaret Hukukunun temel bilgilerini, genel muhasebe ve şirketler muhasebesi, yönetim teknikleri, maliyet muhasebesi ve finansal tabloların analiz yoluyla işletmeyi tanıma tekniklerini aktardılar. Ben de bu program sürdüğü yıllarda, “İşletmelerde Vergi Uygulamaları”nı anlattım. Özetle bu yazının başlığı bana bu programı hatırlattı. Aslında, her biri yönetici olmuş mühendis katılımcılar, programı, kısaca “bilanço okumayı öğrenme” diye tanımlıyorlardı. Evet, her işadamının, yatırımcı ve yöneticinin mutlaka iki özelliği olmalı, bunlardan birincisini alışkanlık haline getirmelidir diye düşünüyorum. Birincisi; Türkiye ve Dünya ekonomisindeki gelişmeleri yakından ve günlük olarak izlemelidir. Artık bilgiye ulaşmak kolay. Geriye zaman ayırmak kalıyor. Çağdaş işadamı ve yönetici, hem kendine hem de işine zaman ayıran kişi olarak tanımlanıyor. İnsanın kendisine zaman ayırması zinde kalması, beyin işlevi ve yönetim kararları için olmazsa olmaz bir koşul. Ama hangi ekonomik koşullarda faaliyet gösteriyor, Dünya finans piyasalarında neler oluyor? Önemli siyasal ve sosyal olaylar ve bunun ekonomiye yansımaları sürekli ve anında izlenmesi gereken konular. Bunun yanında, ikinci temel bir bilgiye ihtiyaç var. O da, asgari finans bilgisi. Acaba asgari finans bilgisi neler?Finansçı olmayanlar neleri bilmek zorunda, bunları başlıklar halinde belirtmek istiyorum.
- Temel muhasebe bilgisi.
- Bilanço ve Gelir Tablosunun yapı ve işlevinin özetle bilinmesi,
- Temel mali analiz bilgisi (işletme faaliyetlerinin, gelişmesini, mali durum ve faaliyet sonuçlarının irdelenmesini mümkün kılacak asgari bilgiler,
- Mali Analiz Yöntemlerinden bir-iki tanesinin kullanılması. ( Örneğin, Oran Analizlerinin kullanılması)
- İşletme Bütçesinin okunabilmesi.
- Borç analizlerinin yapılabilmesi.
- Piyasaları izleyebilecek temel finansal bilgiler.
- Ekonomik gelişmeleri değerlendirebilecek temel ekonomik verileri izleyebilme. (Büyüme, İstihdamı, Enflasyon, Bütçe, Dış Ticaret verileri gibi)
- Sermaye ve Para piyasası araçları hakkında temel bilgiler.(Menkul kıymetler, yatırım fonları)
- Temel Vergisel yapı
- Basit finansal hesaplamalar.
Yukarıdaki başlıkları arttırmak mümkün. Ancak, amaçladığımız bu başlıkların özü ve yeteri kadarından bilgilenmekle sınırlı. Bu başlıklara bakan bir işadamı ve yönetici bir durum değerlendirmesi yapmalı,şu soruları kendine sormalıdır.
- İşletmemi ne kadar tanıyorum?
- İşletmemde varlıklar mı – borçlar mı daha fazla?
Son birkaç yıldır işletmemiz büyüyor mu, yoksa küçülüyor mu?
- İşletmemizde karlılık oranımız nedir?
- Satış tutarına göre bu oran, önceki yıllara göre nasıl bir gelişim gösteriyor?
- Pazar payımızda önceki yıllara göre ne gibi değişiklikler oldu?
- Finansman masrafları, genel giderler iş hacmine göre normal boyutlarda mı?
- Günlük faaliyet raporları geliyor mu? Gelenleri okuma imkanı oluyor mu?
- İşletmenin yıllık bütçesi var mı?
- Bütçe uygulama sonuçları belirli zaman aralıklarıyla (en az ayda bir) kontrol ediliyor mu? Bütçeden sapmalar irdeleniyor mu?
- İşletmede zaman zaman oluşan atıl fonlar doğru şekilde değerlendiriliyor mu?
İşte bunun gibi sorulara mantıklı ve gerçekçi cevap verebilmek için finansçı olmayanların da finans bilgisine sahip olmaları gerekiyor. |
