Bütçe dediğimiz zaman bir işletmenin gelir ve giderlerinin kayıt altına alınmasını anlamaktayız. Devlet bütçesi nasıl ki, harcamaların yapılmasına ve gelirlerin tahsil edilmesine yetki veriyorsa,işletme bütçeleri de bir yıllık faaliyetlerin hangi kaynaklardan finanse edileceğinin bir özeti olmaktadır.İşletmelerde bütçe dediğimiz zaman insan kaynakları,satın alma,satış ve pazarlama ve nakit bütçesini anlamaktayız. Artık günümüzde işletmeler bütçelerini proje bazında yapmaktadırlar. Başka bir ifadeyle her yeni proje için yukarıda saydığımız bütçeler ayrı ayrı ve diğer projelerden bağımsız olarak bütçelemektedirler.Şayet işletmenin tüm harcama kalemleri ile gelir getirici unsurları bütçe başlığı altında doğru ve gerçekci bir şekilde planlanabilirse ekonomik risk ve olağan üstü değişikliklere karşı korunma gücü artacaktır. Tam tersine plansız,programsız ,ekonomik ve sayısal öngörüleri içeren bir bütçe yoksa, riskler o derece artacak, beklenmiyen olaylarla karşılaşıldığı taktirde, sorunların çözümü ve boyutları derinleşecektir.
İşletmecilikte önemli bir kural var.Yarını planlamadan ,yarının sorunlarını çözmek mümkün değildir. O nedenle işletmeye ilişkin tüm veriler gerçekçi bir gözle değerlendirilerek varsa iç kontrol sisteminden sağlanacak verilerle bütünleştirilerek hazırlanacak bilgi haritası yönetimin önüne konulmalıdır.Bundan sonraki aşama bütçe başlığı altında planlanan hedeflerin işletme imkanlarına göre rakamsal planlamasından ibarettir. Bütçeyi nasıl yapacağız? Günümüzde geliştirilmiş iş programları ya da hazır bütçe programları vardır.Ancak yönetimin her seviyesince anlaşılabilir bir bütçe ve planlamanın yapılabilmesi için bilinmesi gerekli temel bilgileri şöyle sıralayabiliriz. -İşletmenin planlama dönemindeki temel hedefi. -Bu hedefe ulaşmak için tahsis edinilmesi düşünülen finansal kaynaklar. -Planlama döneminde görev alacak insan kaynakları. -Kullanılacak alternatif finansman kaynakları. -İşletmenin hedeflenen kapasite kullanım oranı. -Uygulanacak pazarlama teknikleri. -Hedef pazarlar ve bu pazarlarda yoğunlaşma yüzdesi. -Rakiplerle yarışta sahip olunan avantaj ve dezavantajlar. -Bütün bu faaliyetlerin hangi organizasyon yapısı içerisinde gerçekleştirileceği. -Bütçenin hangi para birimiyle yapılmasının tercih edileceği. İşletmenin teknolojik bir yatırıma girip girmeyeceği,girecekse bunun işletme bütçesine muhtemel etkileri. Bütün bu unsurların her birinin işletme bütçesine yansıyacak maliyeti vardır. Önemli olan bu maliyeti karşılayacak bir gelir yansımasının gerçekleşebilmesidir. Gelecek yazımızda, bu verilerin ışığında işletme bütçesi hazırlanarak, nasıl yorumlanması gerektiğini de göstermeye çalışacağız.13.03.2009
|